Gdzie powstał jazz?
Muzyka jazzowa stanowi połączenie muzyki zachodnioafrykańskiej oraz europejsko-amerykańskiej. Usłyszeć można w nim wpływy muzyki rozrywkowej, artystycznej, a także ludowej. Stal się wyjątkowo popularny przed drugą wojną światową – był grany i tańczony niemal w każdym miejscu. Po okresie wojennym, kiedy nastała era big beatu, muzyka jazzowa uznana została za niszową. Nie brak jednak fanów tego gatunku muzycznego, który w dobrych klubach posłuchać można po dziś dzień. Jest to muzyka dość trudna i wymagająca – aby móc w pełni docenić jej walory należy wsłuchać się w każdy dźwięk, wydobywający się z poszczególnych instrumentów.
Historia muzyki jazzowej
Skąd pochodzili pierwsi artyści jazzowi? W 1619 roku statek niewolniczy z Holandii przetransportował ok. 20 osób do Jamestown – miejscowości na brzegu Wirginii. Ciemnoskórzy ludzie mieli muzykę we krwi, a melodie, które tworzyli, stanowiły doskonałe połączenie śpiewu, dźwięków i tańca. Muzyka od zawsze była częścią ich kultury - na co dzień, w czasie modlitw, uroczystości i podczas pracy.
W historii muzyki jazzowej na szczególną uwagę zasługuje rodzaj pieśni work-song, który opiera się na zasadzie „call and response”, czyli wołaniu głosu solo i odpowiedzi chóru. Ten rodzaj śpiewu stanowił pierwszy krok ku powstaniu jazzu. Dla niewolników, którzy połączeni byli pieśnią – był to najważniejszy punkt podczas pracy zbiorowej. Muzyka jazzowa miała jednak swój prawdziwy początek wówczas, gdy ciemnoskóra ludność pojawiła się w kościele. Naturalna muzykalność Afroamerykanów diametralnie odmieniła nabożeństwa, które stały się aktami sztuki. W kościołach w Luizjanie i Georgii można było usłyszeć odmienione wersje anglikańskich i europejskich melodii.
Muzyka jazzowa w XIX wieku cechowała się zmiennym metrum, polirytmią i modyfikacją akcentów. Na jej powstanie miały wpływ również inne kultury, a także tańce – samba, tango, conga, szkockie i irlandzkie pieśni ludowe, kultury indiańskie i chińskie oraz ballady staroangielskie. Jednym z etapów tworzenia jazzu był również „ragtime music” – muzyka synkopowana tradycji minstreli wędrownych.
Muzyka jazzowa - odmiany
Jazz nie jest jednym, określonym stylem muzycznym. Występuje on w kilku odmianach, które pochodzą z różnych okresów historycznych. Jazz wczesny, nowoorleański, zwany również dixieland, powstał w ok. 1910 roku. Główną rolę odgrywały tu trąbka, klarnet, puzon, gitara, banjo, tuba, kontrabas, fortepian oraz perkusję. Następnie jazz przeniósł się z okolic Nowego Orleanu do Chicago. Stąd też pochodzi jego nazwa – jazz chicagowski. W tym przypadku kluczowa była improwizacja, która – momentami – stanowiła ważniejszą część niż gra zespołowa.
W latach 30. XX wieku powstała kolejna odmiana muzyki jazzowej – swing, grany przez zespoły, w których skład wchodził m.in. Benny Goodman, Glenn Miller, Duke Ellington. Przy ich melodiach bawili się ludzie na całym świecie. Lata 40. to z kolei bebop – improwizacja i ubogacona rytmika, które stanowiły zaczątek jazzu nowoczesnego i free jazzu.
Napływ nowych kultur oraz mieszanie się wpływów amerykańskich i europejskich zaowocował powstaniem jazzu – jednego z gatunków, które umożliwiają wykonanie niemal każdego utworu. Obecnie usłyszeć można wiele doskonałych przykładów połączenia tego stylu muzyki z innymi gatunkami. Fenomenalne interpretacje często bazują m.in. na muzyce rockowej i pop.
W muzyce jazzowej instrumentami bazowymi są trąbka, saksofon i klawisze. Jej cechami charakterystycznymi są rytm synkopowany i metrum 4/4. Jest doceniana przez artystów, którzy czerpią przyjemność z improwizacji. To muzyka stworzona dla prawdziwych artystów. Jedną z nich, znaną na całym świecie, jest Norah Jones, współczesna artystka jazzowa. Nagrała ona płytę, która stanowiła mieszankę jazzu, folku i soulu – jej dzieło sprzedało się w liczbie ponad 22 milionów sztuk.
Muzyka jazzowa - artyści
Nie można nie wspomnieć o Louisie Amstrongu, który pochodzi z Nowego Orleanu. Wychował się w biednej rodzinie, jednakże jego talent i determinacja zaprowadziły go na szczyt kariery muzycznej. Utalentowanego trębacza i wokalistę znają chyba wszyscy słuchacze jazzu i nie tylko.
Wśród artystów jazzowych sceny polskiej wymienić warto Leszka Możdżera. To znany kompozytor i producent muzyczny, który doskonale czuje się w klimatach tego stylu. Wśród kobiet na uwagę zasługuje m.in. Aga Zaryan – uznawana za jedną z najlepszych wokalistek jazzowych w Polsce, laureatka wielu nagród. To pierwsza polska artystka, która wydała płytę w wytwórni Blue Note Records z Nowego Jorku.
Koncerty jazzowe
W wielu amerykańskich filmach podziwiać można niezwykle klimatyczne kluby jazzowe, z charakterystycznymi, ciemnymi wnętrzami, niewielką sceną, umiejscowioną gdzieś w kącie, okrągłymi stolikami, długim barem. Takie miejsca znaleźć można również w Polsce – i wsłuchać się w wyjątkową muzykę, graną na żywo przez prawdziwych artystów. Energia jazzowa w takich miejscach może wyjątkowo wciągnąć. Jednym z miejsc, które cieszą się dużą popularnością jest wrocławski klub Vertigo - dom muzyki, w którym miłośnicy jazzu czują się jak w domu. Przytulny i elegancki lokal kojarzy się z tym, co w dźwiękach i sztuce jest najlepsze.
Każdego wieczoru odbywają się tu koncerty jazzowe w wykonaniu wyjątkowych artystów, którzy prezentują zróżnicowany repertuar. Muzyka brzmi tu doskonale, dźwięki wbudowanym w ściany ekofonom i systemowi nagłośnienia. Wydarzenia odbywają się cyklicznie, pojawiają się na nich zarówno stali bywalcy, jak i zupełnie nowi goście.
Warto wybrać się na koncert największych gwiazd polskiego i zagranicznego jazzu, a jest ich naprawdę wiele. Gregory Porter, Grażyna Auguścik, Urszula Dudziak, Marek Napiórkowski, Lora Szafran, Anna Maria Jopek, Henryk Miśkiewicz, Ewa Bem, Dorota Miśkiewicz, Grzegorz Turnau, Pat Metheny, Jan Ptaszyn Wróblewski, Leszek Możdżer, Stanisław Soyka, Dawid Kikoski, Zbigniew Namysłowski, Katarzyna Groniec, Andrzej Jagodziński Trio – a to oczywiście nie wszyscy!
Przeczytaj również
Podaruj dziecku wrażenia na Dzień Dziecka!
2023-05-29
Coolturalny Dzień Mamy - spędź czas z mamą i kulturą!
2023-05-22
Czym zaskoczą nas Juwenalia 2023?
2023-05-11
Weekend majowy na pełnej petardzie, czyli co robić w majówkę?
2023-04-28