Data publikacji:

Jak sprawdzić, czy przepływomierz jest uszkodzony?

Awaria przepływomierza w skrajnych przypadkach może doprowadzić do nagłego gaśnięcia silnika i unieruchomić samochód w trasie. Gdy objawy wskazują na to, że przyczyną nieprawidłowej pracy silnika jest przepływomierz, najlepiej od razu skontrolować ten element. Przepływomierz jest dość łatwo dostępny i wiele nieprawidłowości można odkryć nawet podczas podróży. Jak sprawdzić, czy przepływomierz jest sprawny i działa bez zarzutu?
uszkodzony przepływomierz

Za co odpowiada przepływomierz?

Każdy silnik spalinowy potrzebuje do spalania nie tylko paliwa – benzyny lub oleju napędowego – ale i tlenu zawartego w powietrzu. Odpowiednia kompozycja tych dwóch składników powinna dać mieszankę stechiometryczną, czyli taką o idealnym stosunku paliwa do powietrza. Jest to potrzebne do tego, by uzyskać w procesie spalania całą energię zgromadzoną w paliwie, bez żadnych strat oraz szkodliwych efektów spalania. Na każdy kilogram paliwa przypadka 14,7 kg powietrza, co oznacza, że do spalenia 1 litra benzyny potrzeba przeszło 10 tys. litrów powietrza.
Przepływomierz powietrza to urządzenie, które pozwala komputerowi silnika precyzyjnie sterować dawką wtrysku paliwa. Jest zamontowany tuż za filtrem powietrza, dzięki czemu dokładnie mierzy ilość powietrza dostającą się do kolektora dolotowego oraz jego temperaturę. Na tej podstawie dobierana jest ilość wtryskiwanego paliwa. Stosowany obecnie przepływomierz masowy rozgrzewa w tym celu niewielki drucik do około 120–130 stopni Celsjusza, który następnie schładzany jest przez owiewające go powietrze. Ilość powietrza określana jest na podstawie natężenia prądu wymaganego do ponownego rozgrzania blaszki.

Objawy uszkodzonego przepływomierza

Już niewielkie zanieczyszczenie przepływomierza, a konkretnie platynowego drutu, może doprowadzić do niewłaściwych odczytów. Sterownik silnika otrzymuje wówczas błędne dane na temat dostarczanego do dolotu powietrza, a zatem nie jest w stanie dobrać odpowiedniej dawki paliwa. Efektem jest oczywiście nierówna praca silnika. Czasem odbija się to jedynie nieco podwyższonym spalaniem lub obniżoną mocą silnika, ale może również prowadzić do bardziej niebezpiecznych zjawisk. Szarpanie silnika, brak reakcji na pedał gazu czy zduszenie silnika podczas jazdy utrudnią wykonywanie manewrów na drodze i mogą być bezpośrednią przyczyną wypadku.
W skrajnych przypadkach silnik sterowany uszkodzonym przepływomierzem może gasnąć na wolnych obrotach oraz podczas wysprzęglenia. Jeśli zauważysz, że obroty silnika gwałtownie spadają po wciśnięciu sprzęgła i jednostka niemalże gaśnie, nie należy tego bagatelizować. Po unieruchomieniu silnika możesz stracić wspomaganie kierownicy oraz hamulców, więc jeśli stanie się to podczas dojazdu do skrzyżowania lub przejazdu kolejowego, konsekwencje mogą być poważne.

Jak sprawdzić, czy przepływomierz jest uszkodzony?

Objawy awarii przepływomierza nie są jednoznaczne i mogą być efektem awarii innych podzespołów, np. układu wtryskowego, sondy lambda, pompy paliwa czy układu zapłonowego. Jak sprawdzić, czy przepływomierz działa poprawnie? W awaryjnych sytuacjach zacznij od skontrolowania przewodów prowadzących do przepływomierza. Być może poluzowały się przewody prowadzące do przepływomierza lub wtyczka. Przy okazji możesz sprawdzić, czy odłączenie przepływomierza wpłynie na pracę silnika na obrotach jałowych oraz po lekkim wciśnięciu pedału gazu. Jeśli odłączenie przepływomierza nie wpływa na pracę silnika, podzespół może być uszkodzony.
Bardziej szczegółowe informacje uzyskasz po podpięciu do złącza OBDII interfejsu diagnostycznego. Uniwersalny interfejs pozwoli Ci odczytać kody błędów, które mogą się pojawić, gdy przepływomierz masowy nie działa prawidłowo. Jeśli problem z przepływomierzem był przypadkowy, wystarczy skasować błąd, a sterownik silnika powróci do normalnego działania. Jeżeli jednak nie powróci, nie obędzie się bez wyczyszczenia lub wymiany przepływomierza. Niektóre oprogramowania pozwalają również na sprawdzenie koordynatów paliwowych, na których odczytasz parametry pracy przepływomierza. Duże różnice pomiędzy żądaną wartością paliwa a otrzymywaną wskazują na uszkodzenie lub rozkalibrowanie przepływomierza.
Jeśli nie masz pod ręką interfejsu diagnostycznego lub jego funkcje są ograniczone, możesz sprawdzić przepływomierz masowy uniwersalnym multimetrem. Do wtyczki przepływomierza prowadzą cztery (rzadziej pięć) przewody, a ich kolejność odczytasz ze schematu dla danego modelu silnika. Gdy dowiesz się, który z nich to przewód masowy, zasilanie z akumulatora, zasilanie ze sterownika oraz przewód sygnałowy do sterownika, możesz przejść do pomiaru napięcia.
Czarną sondę multimetru zbliż do masy pojazdu, a czerwoną kontroluj napięcie przewodów. Napięcie zasilające z akumulatora powinno mieścić się w zakresie 8–14 V. Należy je mierzyć przy włączonym zapłonie. Napięcie wyjściowe to natomiast 0–5 V. Skontroluj także ciągłość przewodu masowego. Do odczytania sygnału generowanego przez przepływomierz z ostatniego przewody potrzebny jest natomiast oscyloskop. To na nim sprawdzisz różnice natężenia spoczynkowego oraz po otwarciu przepustnicy.

Czy można jeździć z uszkodzonym przepływomierzem?

Usterka przepływomierza wyraźnie wpływa na działanie silnika, dlatego dalsza jazda samochodem może być niebezpieczna. Problemy występują najczęściej podczas dojazdu do skrzyżowania lub świateł, więc nie warto ryzykować. Gdy silnik zgaśnie, zatrzymanie samochodu bez wspomagania hamulców będzie utrudnione, tak samo jak kierowanie pojazdem bez wspomagania kierownicy. Dojazd do warsztatu na kołach jest możliwy, gdy silnik przejdzie w tryb awaryjny i będzie utrzymywał odpowiednie obroty. Moc silnika będzie oczywiście ograniczona, ale nie jest to tak groźne, jak gaśnięcie jednostki.
Zdjęcie: Envato Elements
Autor: Szymon Sonik