Data modyfikacji: Poniedziałek, 19.04.2021

Budowa zegarka, czyli z czego składa się zegarek?

Na pierwszy rzut oka większość naręcznych czasomierzy wygląda podobnie. Gdy przyjrzysz się bliżej, budowa zegarka mówi o nim samym znacznie więcej. Jak nazywają się wszystkie części zegarka oraz co warto sprawdzić przed zakupem?

Budowa zegarka – koperta

Właściwa część zegarka bez paska to koperta. Koperty mogą mieć różny kształt i rozmiar, jednak w większości czasomierzy są one okrągłe. W męskich zegarkach casualowych i sportowych stosuje się zazwyczaj duże i masywne koperty, mieszczące wiele ozdobnych elementów, m.in. datowniki, subtarcze, bezele czy dodatkowe przyciski.

Eleganckie zegarki garniturowe wyróżniają się mocno spłaszczoną kopertą, która bez trudu mieści się pod mankietem koszuli. Koperty dobrej jakości zegarków wykonane są najczęściej ze stali szlachetnej, zwanej również chirurgiczną. Jest ona zabezpieczona przed rdzewieniem i nie powoduje reakcji alergicznych.

Na rynku dostępne są modne zegarki męskie wykonane ze złota lub srebra, jednak ze względów ekonomicznych częściej wykorzystuje się technologię próżniowego lub galwanicznego pokrywania stali cienką warstwą złota. Inne materiały, z których wykonuje się koperty, to m.in. tytan, mosiądz, ceramika, platyna, pallad, aluminium oraz tworzywa sztuczne.

Budowa zegarka - luneta

Luneta to stały lub ruchomy pierścień okalający kopertę, zwany również bezelem. Może mieścić skale pozwalające na odczyt średniej prędkości, pozostałego czasu, godzin w innej strefie czasowej czy kierunku.

Najbardziej powszechne są lunety zewnętrzne, choć można również spotkać zabudowane wewnątrz. Ruchome bezele stosowane są zazwyczaj w zegarkach sportowych, np. diverach czy chronografach.

Koronka w zegarku

Elementem odpowiadającym za ustawienie godziny jest koronka, czyli niewielkie pokrętło ulokowane najczęściej po prawej stronie, na godzinie 15 lub 16. W zegarkach dla leworęcznych wędruje ono na drugą stronę. Aby ustawić godzinę, wystarczy odciągnąć i obrócić koronkę zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

W czasomierzach o podniesionej wodoodporności stosuje się też zakręcane koronki, które są szczelniejsze od koronek push pull. Nowoczesne zegarki mogą mieć ukryty w koronce dodatkowy przycisk, służący np. do podświetlania tarczy.

Budowa zegarka – teleskopy

Teleskopy to elementy łączące kopertę z paskiem zegarka. Budowa wyjmowanych teleskopów umożliwia bardzo szybą wymianę paska, co daje duże możliwości. Dzięki temu możesz dokupić komplety dodatkowych pasków, które odmienią oblicze twojego zegarka.

Dobierzesz więc kolor zegarka do barwy innych skórzanych elementów lub założysz casualowy pasek typu NATO. Mocowania pasków mają różną szerokość, więc weź to pod uwagę podczas zakupu nowego paska.

Budowa zegarka – tarcza

Najbardziej klasycznym rozwiązaniem jest gładka tarcza w białym lub kremowym kolorze. Pasuje do wielu stylizacji, zarówno casualowych, jak i formalnych. Na tarczach nadrukowane lub nakładane są indeksy, czyli niewielkie punkciki wyznaczające godzinę. Tarcze bez indeksów wyglądają efektownie, jednak utrudniają odczyt godziny.

Na tarczach mogą znajdować się dodatkowe elementy, takie jak subtarcze, datownik czy przezroczyste wstawki umożliwiające obserwację pracującego mechanizmu. Budowa tarczy zegarka mocno wpływa na formalność czasomierza. Im mniej elementów, funkcji i ozdób, tym wyższa formalność.

Szkiełko w zegarku

Zadanie szkiełka jest proste – ma ochronić tarczę oraz wskazówki przed zabrudzeniem i uszkodzeniem. Jakość szkiełka ma jednak duże znaczenie. Niedrogie szkiełka mineralne z dodatkiem krzemu, stosowane w niedrogich zegarkach, są znacznie mniej odporne na zarysowania, niż te z syntetycznego szafiru.

W sportowych zegarkach stosuje się też szkiełka z tworzyw sztucznych. Hesalitowe szkiełka rysują się stosunkowo łatwo, jednak można je w prosty sposób wypolerować.

Dekiel w zegarku

Dekiel to element zakrywający mechanizm zegarka. Wyróżnia się dekielki wciskane lub zakręcane. Na tylnej stronie zegarka znajduje się wiele ważnych informacji, m.in. o wodoodporności, materiale wykonania czy rodzaju mechanizmu.

Mechaniczne zegarki przykrywane są czasem przezroczystymi szkiełkami, by móc obserwować piękno „żywego” mechanizmu.

Budowa zegarka – mechanizm

Kwarcowy – w zegarku kwarcowym wykorzystywane jest odwrócone zjawisko piezoelektryczne. Prąd elektryczny wprawia w drgania rezonator kwarcowy, którego rytm służy do odmierzania czasu. Choć brzmi to bardzo skomplikowanie, mechanizm kwarcowy jest w zasadzie najprostszym typem i stosuje się go w większości niedrogich zegarków.

Zegarki kwarcowe napędzane są baterią pastylkową. Choć nie budzą takich zachwytów jak zegarki mechaniczne, mają jedną ważną zaletę – są bardzo precyzyjne.

Mechaniczny – mechanizm zegarka zwany jest również werkiem. Mechaniczny werk nie wymaga zasilania bateryjnego, a o jego napęd dba sprężyna kumulująca energię kinetyczną. Z tego względu zegarek mechaniczny do prawidłowej pracy wymaga regularnego nakręcania oraz korekcji ustawień czasu.

Rezerwa chodu, czyli czas pracy na pełnym napięciu sprężyny, wynosi ok. 50 godzin. Zegarki mechaniczne można poznać po płynnie poruszającej się wskazówce sekundowej. W zegarkach kwarcowych działa ona zazwyczaj skokowo.

Budowa zegarka mechanicznego jest bardzo skomplikowana, dlatego mechanizmy nazywa się czasem „sercem” zegarka.

Automatyczne – mechanizmy automatyczne należą do grupy zegarków mechanicznych. W odróżnieniu od powyższych, nie trzeba ich jednak nakręcać.

Energia kumulowana jest w sprężynie samoczynnie, w czasie ruchu zegarka na nadgarstku. Aby zegarek z naciągiem automatycznym działał, wystarczy go nosić. Zegarek automatyczny można przechowywać w ładującym go rotomacie, jednak nie jest to konieczne.

Przeczytaj także: